В жизни народов Центральной Азии духовно-нравственные ценности занимают центральное место. На формирование нравстенных ценностей оказывают влияние такие факторы, как природно-географическая среда, в которой проживает этнос, специфика образа жизни, социальные отношения и, особенно, виды труда. Эти факторы не могут не оказывать влияния на отношение человека, народа к окружающему миру, на их социально культурную жизнь. Поэтому можно найти множество общих черт, близость нравственных культур народов, проживающих в одинаковых природно-географических условиях, несмотря на то, что они находяттся в различных регионах. В Центральной Азии с древних времен моральные ценности пропагандировались посредством культуры, искусства, национальных ценностей, устного народного творчества. В частности, в устном народном творчестве в борьбе между такими амбивалентными, антагонистическими явлениями, как добро и зло, величественность и мелочность, благородство и низость, изящество и грубость, всегда побеждали высокие духовно-нравственные качества, выражавшие идеал народа. В народном творчестве и искусстве практически не встречается торжество таких безнравственных явлений и качеств, как зло, мелочность, низость, грубость. Следует отметить, что в некоторых эпизодах они преобладают над высокими духовно-нравственными качествами, наводят грусть и печаль на положительных главных героев, сталкивают их с такими преградами, как опасности, риск, невежество, бездушие, однако народный герой преодолевает их, благодаря своим благородным и прекрасным целям, действиям. Нравственность в устном народном творчестве проявляется в возвеличивании патриотизма, благородства и мужества в качестве идеала. Какую бы народную сказку или поэму вы не взяли, их главные герои изображаются в качестве людей, образов, обладающих высокими нравственными качествами, благородством, мужеством и бесстрашием. В художественно-эстетическом изображении эти благородные качества превращаются в идеал, который увлекает, ведет за собой поколения. В статье исследованы вопросы о роли нравственных ценностей в жизни человека и общества, духовно-нравственных нормах, нравственном идеале.
Surunkali yiringli o'rta otit inson hayotini birinchi o'n
yilligida shifokor tomonidan albatta nazorat qilinib
turilishi kerak bo'lgan va eng ko’p tarqalgan kasalliklar
qatoriga kiritiladi; o'tkir o'rta otitda yallig'lanish jarayoni
uzluksiz 12 hafta davomida to'xtamay davom etsa
surunkali o'rta otit deb atala boshlaydi va buning asosiy
shakllari sifatida serozli o'rta otit, sekretorli o'rta otit,
«glue» quloq va yiringli o'rta otitlar ajratiladi [66].
SYO'Oning kechishi aksariyat alomatlarsiz ham bo'lishi
mumkin yoki eshituvni pasayishi, diskomfort. bosh
aylanishi yoki muvozanatning buzilishi va shu kabi
belgilar bilan davom etadi [60]. Xastalikning qaytalanishi
va kuchayishi yilning barcha fasllarida kuzatiladi. ammo
ko'proq kasallanish darajasining ortishini kuz va qish
oylariga to’g'ri kelishi (respirator a'zolar infekciyalari
payti) tadqiqotchilar tomonidan ko'rsatiladi
Ushbu maqolada ta’lim bosqichlarida xalq og‘zaki ijodi namunalarini o‘rganish, adabiyot darslarida xalq dostonlarini milliy qadriyatlarga bog‘lab o‘rgatish, yoshlarda komil insonga xos sifatlarni shakllantirish va ularni tarbiyalash, xalq dostonlarini o‘rganishda samarali metodlardan foydalanish haqida fikrlar yoritilgan.
Tilning frazeologik fondi xalq madaniyati va mentalitetining qimmatli ma’lumotlar manbayi sanaladi. Frazeologizmlarda muayyan xalqning miflari, udumlari, rivoyatlari, taomillari, urf-odatlari, ma’naviyati, axloqi va h.k. haqidagi tasavvurlari mujassamlashgan bo’ladi. Tilning ijtimoiy hodisa ekanligi eng qulay va faol kommunikatsiya vositasi sifatida, jamiyat a’zolari o‘rtsasidagi mavjud aloqalarni tartibga solish va uni
rivojlantirishga ham xizmat qilishi kerak. Tilning tadqiq etilishi bevosita uning jonli hayot bilan bog‘liqlikda
amalga oshirilgandagina qimmati va ahamiyati ortib boradi. Xuddi shu nuqtai nazardan yozma adabiyotdan avval ham xalq og‘zaki ijodi mavjud bo‘lgan va bugungi kungacha yetib kelgan. Xalq og‘zaki ijodining xuddi shunday namunalaridan biri sifatida maqolning o‘ziga xos o‘rni va ahamiyati mavjud. Maqollarda avlod-ajdodlarning hayotiy tajribalari, jamiyatga munosabati, tarixi, ruhiy holati, etik va estetik tuyg‘ulari, ijobiy fazilatlari mujassamlashgan. Asrlar mobaynida xalq orasida sayqallanib, ixcham va sodda poetik shaklga kelgan. Xalq og‘zaki ijodi namunasi sifatida maqollar mavzu jihatdan nihoyatda boy
Bolalarda ko'p uchraydigan o'rta quloqning o'tkir yiringli yallig'lanish kasalliklaridan biri qaytalanuvchi yiringli o'rta otitdir. Bolalarda qaytalanuvchi yiringli o'rta otit dunyoning issiq, ham sovuq iqlimli mamlakatlarida juda keng tarqalgan va uzoq davrlardan buyon tadqiqotchilaming doimiy e'tiborida bo'lganligi bois adabiyotlarda juda ko'p ma'lumotlar keltirilgan
Ushbu maqolada Abdulla Oripov adabiy-estetik qarashlarida folklor an’analarining o‘rni tadqiq qilingan. Ijodkor badiiy-estetik tafakkuri yuksalishida xalq og‘zaki ijodining ta’siri masalasi uch bosqichga bo‘lib tahlil etilgan: 1) shoir ijodining ilk davrida xalq og‘zaki ijodiga murojaat;2) ijodkor poetik tafakkuri takomilida xalq og‘zaki ijodi motivlari badiiy sintezining o‘rni; 3) umr so‘ngida yaratilgan she’rlarida xalq og‘zaki ijodian’analarining poetik yangilanishi. Tahlillar natijasida folklor an’analariga ijodiy yondashuv, ularni poetik yangilash va takomilga yetkazish Abdulla Oripov she’riyatining abadiyatini ta’minlab kelayotgan asosiy omillar ekani yuzasidan ilmiy xulosalar chiqarilgan.
Ushbu maqolada o‘zbek va tojik tili izohli lug‘atlarida berilgan ayrim xalq og‘zaki ijodi janrlari atamalarining bir-biri bilan bog‘liq va farqli jihatlari tahlil qilinadi. Xalq og‘zaki ijodi hosilasi sanalgan maqol, latifa va iboralarning o‘zbek va tojik tilidagi variantlari berilib, misollarning madaniy, tarixiy bog‘liqligi o‘zaro solishtiriladi.